Reeds in de Romeinse periode vormde het gebied rond Vaals een belangrijk strategisch, politiek en economisch middelpunt voor de toenmalige bewoners. Met name het milde klimaat en het weelderig natuurschoon vormden steeds de basis voor de aantrekkingskracht die het gebied uitoefende op bewoners en gasten. Vaals is in de loop van de eeuwen steeds verbonden geweest met Aken. De economische betekenis van Aken heeft door de eeuwen heen zijn sporen achtergelaten in het gebied rond deze stad. Vooral de rijke industriëlen bouwden in de buurt van Vaals hun kapitale buitenverblijven. Men treft ze veelvuldig aan in de vorm van prachtige oude herenhuizen en kastelen. Vaals en het drielandenpunt zijn vanzelfsprekend ook nauw verbonden met België.
Wist u dat het Drielandenpunt zo’n honderd jaar geleden een Vierlandenpunt was? Na de val van Napoleon in 1815 moest er tijdens het Congres van Wenen de grenzen binnen Europa opnieuw bepaald worden. De grens tussen Pruisen en het Koninkrijk der Nederlanden moest eveneens bepaald worden. Dit was echter geen eenvoudige klus. Onder Kelmis (vlakbij Moresnet) bevond zich namelijk een belangrijke zinkmijn: zowel Pruisen als het Koninkrijk der Nederlanden wilden dit gebied in hun bezit hebben (het huidige België bestond toen overigens nog niet: dit gebied was grotendeels bij het Koninkrijk gevoegd)
Historische feiten
Wist u dat?
“Het Drielandenpunt zo’n honderd jaar geleden een Vierlandenpunt was?”
Wist u dat?
Dat u de grenssteen van het vierde land “Neutraal Moresnet” nu nog aantreffen op het Drielandenpunt?
Wist u dat?
“Aken een stad is die zeker een bezoek waard is?”
Wist u dat?
Ons labyrint het grootste labyrint van Europa is?
In 1816 werd uiteindelijk een apart grensverdrag gesloten, in dit verdrag stond dat het gebied van de zinkmijn in drieën gedeeld werd: het plaatsje Moresnet werd bij Nederland gevoegd; het huidige Neu-Moresnet werd Pruisisch Moresnet en het gebiedje met daarin het plaatsje Kelmis en zijn zinkmijn kreeg een neutrale status. Deze ministaat, met een oppervlakte van 244 hectare, in de vorm van een vlaaipunt, en een grensomtrek van 11 km, heeft ruim honderd jaar bestaan onder de naam: Neutraal Moresnet.
De grenssteen van het vierde land “Neutraal Moresnet” kunt u nu nog aantreffen op het Drielandenpunt. Zoals uit het voorgaande duidelijk wordt lag Neutraal Moresnet in eerste instantie ingeklemd tussen het Koninkrijk der Nederlanden en Pruisen. Dit veranderde echter snel door de Belgische Revolutie in 1830. Toen scheidde het zuidelijke deel van het Koninkrijk der Nederlanden zich af om als de onafhankelijke staat België verder te gaan. Vanaf het moment dat de staat België een feit is, is er sprake van een heus vierlandenpunt.
Over grenspalen gesproken: misschien wel de mooiste, maar ook de oudste en meest schaarse grenspalen zijn die van de voormalige Vrije Rijksstad Aken. Deze stenen van een behoorlijk formaat dateren van rond 1340 en kenmerken zich door een afbeelding van de Pruisische adelaar. Veel van deze stenen zijn in de loop van de eeuwen echter verdwenen: van de 183 zijn er momenteel vermoedelijk nog maar 18 over. Het is echter zeker de moeite waard om het bos door te speuren op zoek naar deze middeleeuwse stenen!
Direct na de oorlog bloeide ook de economie van het grensstadje weer op. Drommen Duitse burgers trokken dagelijks naar het Vaalser winkelcentrum om inkopen te doen. Men noemde deze massale volkstrek in de volksmond “Butterfahrten”. De Vaalsenaren zelf vonden weer volop werk in en rond de naburige keizerstad Aken. Deze periode na de oorlog staat in de geschiedenis van Vaals als opmerkelijk opgetekend. De zogeheten zwarte handel heeft toen vele jaren weelderig getierd. Bijna iedere inwoner heeft in die periode weleens gesmokkeld, in het klein of in op grote schaal georganiseerde smokkelbendes. Meerdere van de kleine bos- en weidepaden, waar u op een van de hier aanbevolen wandelingen rond het Drielandenpunt loopt, waren veelgebruikte smokkelroutes.
De oudere garde vertelt vandaag de dag nog enthousiast legio spannende smokkelverhalen. Smokkellatijn ten voeten uit. Vaals is een centraal gelegen gemeente waar volop winkels en mooie oude gebouwen te vinden zijn. Ook bevinden zich in en rondom Vaals vele hotels (zoals hotel Bloemendal), restaurants en bungalowparken.
Voor en tijdens de tweede wereldoorlog waren de grenzen dicht en raakte Vaals door zijn speciale ligging geïsoleerd. Een deel van het Drielandenpunt werd zelfs verwoest in de oorlog. In september 1944 werd de Wilhelminatoren (die mooi uitzicht had op zowel Nederland als Duitsland) zwaar beschadigd tijdens de gevechten rond de slag om Aken. De toren werd namelijk door verzetsmensen als uitzichtpunt naar Aken gebruikt. De Duitse verdedigers reageerden hierop door enkele malen met zware kanonnen op de toren te schieten. De toren moest door de zware beschadigingen kort daarop afgebroken worden. Met de realisatie van de nieuwe Wilhelminatoren was ook de naoorlogse ontwikkeling van het Drielandenpunt geboren.
Ook de Duitse stad Aken heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Vanaf het Drielandenpunt bent u in nog geen 10 minuten in Aken: een stad die zeker een bezoek waard is! Aken is namelijk een moderne stad met een groot centrum waar alle bekende winkels terug te vinden zijn. Tevens kent de stad ook een mooi cultureel centrum met vele monumentale gebouwen en er vinden zeer regelmatig evenementen plaats die zeker een bezoek waard zijn. Het Rathaus en de Dom zijn mooie voorbeelden van cultuur in de stad.
Wist u dat…het labyrint het grootste doolhof van Europa is? Ook op het Drielandenpunt heeft de tijd niet stil gestaan…In 1992 werd er begonnen aan de aanleg van de grootste en mooiste doolhof van Europa. De groene planten groeiden al snel uit tot een volwaardig Labyrint, waar nu, een kleine dertig jaar later miljoenen mensen in verdwaald zijn. Nadat in 1992 het labyrint gebouwd was, heeft het gebied zich op toeristisch en recreatief vlak snel ontwikkeld. Na de bouw van Herberg de Grenssteen, werd ook in 2001 Taverne de Grenssteen opgeleverd. In 2009 is de Herberg zelfs volledig gemoderniseerd en opnieuw sfeervol ingericht.
De afgelopen 20 jaren hebben er vele evenementen plaatsgevonden op het Drielandenpunt: van het ballonnenfestival tot de Wereldruiterspelen in 2006: waarbij de endurance (de marathon) op het drielandenpunt plaatsvond. In 2009 vond er een spectaculair optreden plaats van Guido’s Orchestra. Het nieuwe decennium biedt weer volop kansen.